How Translation is in need

GNOME 2.28 string freeze แล้ว ได้เวลามาคิดเกี่ยวกับเรื่องแปลอีกแล้ว

ผมเคย blog ไว้ ว่า จะลดบทบาทงานแปลใน GNOME ลง ให้เหลือเพียงการประสานงาน (ตรวจทานและ commit และ maintain เล็ก ๆ น้อย ๆ) เท่านั้น โดยไม่ลงมือแปลเองให้มากเหมือนเมื่อก่อน เพราะต้องการเวลาไปทำงานพัฒนาส่วนที่เป็น coding ที่เคยเป็นงานหลักของผมบ้าง

จากนั้น ก็ได้เขียนถึง แง่คิดต่าง ๆ เกี่ยวกับการแปลซอฟต์แวร์ เพื่อความชัดเจนว่าการวางมือของผมไม่ใช่การไม่เห็นด้วยกับการแปล และตามด้วย ทักษะที่จำเป็นสำหรับงานแปล ซึ่งผมได้พยายามอธิบายถึงการควบคุมคุณภาพงานแปล เพื่อให้ได้คำแปลที่ผู้ใช้เข้าใจง่าย ตรงตามความเป็นจริง ซึ่งเป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่มองข้าม และไม่ให้ความสำคัญตามที่มันสมควรจะได้รับ

เรื่องการปล่อยมือจากงานแปล ก็ทำให้ผมมีเวลาไปให้ความสนใจกับงานพัฒนา ตามที่ได้ blog มาเป็นระยะ ๆ แล้ว และสำหรับ GNOME 2.28 (ทั้ง UI และ doc) นี้ ผมก็พยายามจะทำตามที่ตั้งใจไว้ คือไม่ลงมือแปลเอง ยกเว้นกรณีขาดเล็กขาดน้อย แต่ยินดีรับคำแปลที่นักแปลส่งมาให้

เรื่องประเด็นว่างานแปลจำเป็นแค่ไหน ผมเองยังมีความรู้สึกว่า ผู้ใช้คนไทยส่วนใหญ่ที่ผมพบ จะไม่เปิดใช้คำแปลไทยกัน และผมก็เคยพยายามอธิบายให้ฝรั่งฟังตอนที่ถกหาทางออกเรื่อง โลโก้ของ GNOME โดยมีแนวคิดให้ localize โลโก้ตามภาษาของข้อความ ว่าสำหรับเมืองไทยอาจใช้ไม่ได้ เพราะผู้ใช้ส่วนใหญ่ยังชอบใช้เมนูอังกฤษอยู่ แม้ว่าทักษะภาษาอังกฤษโดยเฉลี่ยของประชากรจะยังไม่สูงนักก็ตาม และการใช้เมนูอังกฤษ ก็ไม่มีอะไรสัมพันธ์กับความชอบหรือไม่ชอบส้นตีน

ต่อมา GNOME เขาก็มี การสำรวจพฤติกรรมผู้ใช้ GNOME ก็ปรากฏว่าสำหรับคนทั้งโลกแล้ว ประมาณ 70% จะใช้โปรแกรมในภาษาของตัวเอง อีก 30% ที่เหลือจึงจะใช้เมนูที่ไม่ใช่ภาษาตัวเอง (หมายความว่า ผู้ที่พูดภาษาอังกฤษเปิดโปรแกรมภาษาอังกฤษ จะนับรวมอยู่ในกลุ่มเดียวกับผู้ที่พูดภาษาไทยเปิดโปรแกรมฉบับแปลไทย ดังนั้น ตัวเลข 30% จึงเป็นการนับผู้ใช้ที่พูดภาษาอื่นแต่ยังเปิดโปรแกรมเป็นภาษาอังกฤษเท่านั้น โดยอาจเป็นไปได้ที่จะนับรวมคนที่เปิดโปรแกรมฉบับแปลเป็นภาษาอื่นที่ไม่ใช่ทั้งภาษาพูดของตนและภาษาอังกฤษบ้าง แต่คงมีน้อย :P)

อันนั้นผมยังคิดว่าเป็นพฤติกรรมโดยรวมของประชากรโลก ยังไม่ใช่ของคนไทย ก็เลยลองเปิด โพลล์ ที่ debianclub ดู โดยในขณะที่เขียน blog นี้ มีผู้ลงมติ 292 ราย โดย 67% จะเปิดใช้เมนูไทย

นี่เป็นการสุ่มแบบหยาบ ๆ ที่อาจจะเป็นแค่กลุ่มตัวอย่างเล็ก ๆ แต่ก็พอทำให้เห็นภาพที่ขัดกับสิ่งที่ผมเคยเชื่อเอาเองตามความรู้สึก คือมีคนที่ใช้ซอฟต์แวร์ฉบับแปลมากกว่าที่ผมคิดไว้

เป็นอันว่าผมคงเอาไปอ้างกับฝรั่งไม่ได้อีกแล้ว ว่าคนไทยส่วนใหญ่เปิดเมนูอังกฤษ เพราะผลสำรวจไม่เหมือนกับที่คิดไว้ แต่โพลล์นี้ไม่ได้มีเจตนาจะเอามาสนับสนุนความจำเป็นของงานแปล เพราะแม้จะไม่มีโพลล์นี้ ผมก็ยังคงคิดว่างานแปลสำคัญอยู่นั่นเอง ตามที่ได้ว่าไปแล้วใน blog ก่อน ๆ