Translations from Ubuntuclub

ไม่ได้ blog ยาวเลย เว็บไหนก็แทบไม่ได้แจม เพราะยุ่งอยู่ครับ เป็นความยุ่งที่ชอบ เพราะมีนักแปลจาก ubuntuclub ส่งคำแปล GNOME เข้ามาอย่างต่อเนื่อง หลังจากที่จัด Traning10 สำหรับฝึกแปล GNOME โดยเฉพาะไป (ภาพบรรยากาศ) หัวกระไดไม่แห้งขนาดไหน ดูจาก สถิติการ commit ของผม ได้

สำหรับ GNOME 2.24 ที่เพิ่ง ออก ไปเมื่อ 24 ก.ย. นั้น ภาษาไทยสามารถทำสถิติได้สองอย่าง คือแปล UI ถึงหลัก 90% เป็นครั้งแรก (อยู่อันดับที่ 32) และเริ่มแปล Help เป็นภาษาไทยเป็นรุ่นแรก

สำหรับงานแปลจาก ubuntuclub เนื่องจาก UI ของ official GNOME ได้แปลไปมากแล้ว จึงเน้นที่ UI ของแพกเกจ non-official และ Help ของแพกเกจ official

UI ที่มีการแปลไปก็ได้แก่:

• xchat-gnome โดยคุณศิระ นกยูงทอง (gumara) และคุณมนัสวิน หาญมงคลชัย (willwill)
• gedit-plugins โดยคุณ Visal Srivisal
• drivel โดยคุณ Chanin Tanaponvisal
• gnome-pkgview โดยคุณกฤษฎา ปินะโต
• nemiver โดยคุณ Piya Wanishsujit
• diary (almanah) โดยคุณอนุชิต สกุลวิไลเลิศ
• galeon โดยคุณศิระ นกยูงทอง (gumara)
• gthumb (update) โดยคุณมนัสวิน หาญมงคลชัย (willwill)
• tracker (update) โดยคุณมนัสวิน หาญมงคลชัย (willwill)
• nautilus-open-terminal (update) โดยคุณมนัสวิน หาญมงคลชัย (willwill)
• camorama โดยคุณมนัสวิน หาญมงคลชัย (willwill)

ส่วน Help ก็ได้แก่:

• gconf-editor โดยคุณ Pongsatorn Parnpreeda (iaeee)
• vinagre โดยคุณศิระ นกยูงทอง (gumara)
• eog โดยคุณศิระ นกยูงทอง (gumara)

รวมทั้งนักแปลที่ช่วยแปลอยู่แล้ว ในรุ่นนี้ก็มี:

• cheese (UI) โดยคุณ Akom C.
• anjuta (UI) โดยคุณ Akom C.
• cheese (Help) โดยคุณอิสริยะ ไพรีพ่ายฤทธิ์ (Mk)
• GNOME 2.24 Release Notes ผมแปลร่วมกับคุณ Akom C.

ดีใจจัง ที่รุ่นนี้มีนักแปลมาช่วยมากมาย และคุณมะระก็มีแนวโน้มจะโปรโมท การแปล Help ต่อในโอกาสต่อ ๆ ไปด้วย เป็นก้าวที่ขอชื่นชมสำหรับ ubuntuclub ในการเข้าใกล้ต้นน้ำครับ

Update (2008-09-30, 09:42): แก้ข่าว training11 ไม่ใช่เรื่องแปล help ครับ เรื่องแปล help คงเป็นการโปรโมทนอกรอบ

What to Translate

นับจาก blog ก่อน ที่ได้ ตั้งเป้า 90% + เริ่มแปล Help ข่าวดีคือ ขณะนี้ อัตราการแปล GNOME 2.24 ของภาษาไทย ได้ขึ้นหลัก 90% แล้ว แต่เป็น 90% แบบปริ่ม ๆ พร้อมจะหล่นได้ทุกเมื่อถ้ามีข้อความใหม่ ฉะนั้น งานแปล UI ยังคงต้องดำเนินต่อไป

สำหรับ Help นั้น ปริมาณงานมีแค่ไหน สามารถดูได้คร่าว ๆ จากเมนู "ระบบ > วิธีใช้" ของ GNOME ซึ่งจะนำมาสู่หน้าต่างนี้:

ที่รายชื่อหมวดทางด้านซ้าย คลิกไปจะพบเอกสารของโปรแกรมต่าง ๆ หลายรายการ ส่วนที่หน้าหลัก มีทั้งเอกสารหลักของ GNOME และเอกสารของ Debian ที่ได้ลงทะเบียนไว้กับ rarian ของ GNOME ด้วย

หลังจากได้ทดลองแปล help เล่น ๆ ไปสองสามแพกเกจ ก็คิดว่าควรหาเอกสารสำคัญที่จะแปลจริงจัง สำหรับตอนนี้ เห็นว่าควรเริ่มจาก Desktop User Guide ของ GNOME (เวอร์ชันออนไลน์):

ซึ่งปริมาณงานหลังจาก merge คำแปลเก่าเข้าไปแล้ว ก็ยังเยอะไม่ใช่เล่น:

$ msgfmt -cv th.po
21 translated messages, 147 fuzzy translations, 2763 untranslated messages.

อย่าลืมว่า แต่ละข้อความของ help นั้น โดยเฉลี่ยจะยาวกว่าของ UI เพราะหนึ่งข้อความก็คือหนึ่งย่อหน้า

งานแปล UI ที่ทำได้ 90% นั้น เป็นแค่ยอดของภูเขาน้ำแข็งจริง ๆ

นี่ยังไม่นับรวม UI และ help ของแพกเกจชุดอื่นที่อยู่นอก official GNOME นะครับ

ทีมแปล GNOME ต้องการคุณ!

A Request from a Little Citizen

ไม่ได้ blog เรื่องการเมืองเสียนาน เพราะรู้ดีว่า ในสภาพขัดแย้งอย่างนี้ พูดอะไรไปมักเลี่ยงการถกเถียงยืดยาวไม่ได้ แล้วสุขภาพตากับนิ้วก็ไม่เอื้อให้ตามตอบประเด็นยาว ๆ เสียด้วย จำเป็นต้องสงวนไว้ใช้ทำงานให้มากที่สุด ที่ผ่านมาก็ไปแสดงความเห็นในเว็บบอร์ดหรือ blog อื่นเป็นครั้งคราว จะได้ไม่ติดพันมากเกินไป

การเมืองผ่านจุดพลิกผันมาหลายจุด ไม่ขอพูดถึงให้ยืดยาว แต่วันนี้มาถึงจุดวิกฤติ จำเป็นต้องแสดงความคิดเห็นอะไรบ้าง เพื่อร่วมเสนอทางออกให้บ้านเมืองในฐานะพลเมืองคนหนึ่ง

ก็ขอเป็นเสียงหนึ่งที่เรียกร้องให้:

1. แกนนำพันธมิตรมอบตัวสู้คดี คุณบุกรุกสถานที่ราชการ ยึดทำเนียบรัฐบาลอันเป็นหน้าเป็นตาของประเทศ มีความผิดตามกฎหมาย ถึงจะมีข้อหากบฎที่ดูหนัก แต่ถ้าคุณมั่นใจในความบริสุทธิ์ของตนเอง ก็ควรพิสูจน์ในศาล อนึ่ง การต่อสู่ในแนวทาง civil disobedience (ขออภัย ผมไม่ชอบคำว่า "อารยะขัดขืน" ซึ่งเป็นศัพท์บัญญัติที่ลักลั่นในหลักภาษา ในเมื่อเรามีคำว่า "ดื้อแพ่ง" และ "สัตยาเคราะห์" ใช้อยู่แล้ว) นั้น ไม่ได้รวมถึงการขัดขืนการจับกุม คุณต้องสู้คดี ใช้โอกาสชี้แจงในศาล หรืออาศัยคนที่สนับสนุนคุณร่วมขัดขืนและสู้คดีด้วย แต่การเอาโซ่มนุษย์มาตั้งกันตำรวจ เพราะรู้ว่าตำรวจไม่กล้าใช้ความรุนแรง ก็เสมือนการขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าพนักงานนั่นเอง

2. นายกฯ ยุบสภา ตลอดเวลาที่พันธมิตรประท้วงขับไล่คุณ ผมไม่เห็นว่าข้อกล่าวหาของพันธมิตรจะมีน้ำหนักมากพอ คุณจึงมีความชอบธรรมเต็มที่ที่จะดำเนินคดีกับพันธมิตรที่บุกรุกสถานที่ราชการ (ส่วนจะเป็นกบฎหรือไม่ ต้องตีความกันต่อไป) แต่การที่คุณไม่สามารถจัดการกับปัญหาได้อย่างเหมาะสม โดยปล่อยให้มีการรื้อถอนเวทีที่สะพานมัฆวาน จนนำไปสู่การปะทะ เป็นจุดพลิกที่ทำให้ต้องมีการพิจารณาแสดงความรับผิดชอบครั้งแรก ครั้งต่อมาคือท่าทีที่ไม่สร้างสรรค์ในการประชุมรัฐสภา ยุให้คนแบ่งข้าง ซึ่งเป็นสิ่งที่ซ้ำเติมสถานการณ์ และขัดแย้งกับการจัดงาน "116 วัน จากวันแม่ถึงวันพ่อ" ที่คุณริเริ่มโดยสิ้นเชิง และอีกครั้งหนึ่งคือการไม่สามารถควบคุมสถานการณ์ที่เกิดขึ้นทั่วประเทศได้ แม้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในกรุงเทพฯ ก็ยังไม่มีผล แสดงให้เห็นว่า ส่วนต่าง ๆ เริ่มไม่เชื่อฟังคุณแล้ว แม้คุณจะไม่ได้มีความผิดที่ชัดเจนมาก่อน แต่การไม่สามารถทำอะไรกับสถานการณ์ได้ ก็เป็นสิ่งที่ควรพิจารณาตนเอง ว่าจะบริหารประเทศต่อไปได้หรือไม่ ..ย้ำว่าผมไม่ได้ฟันธงว่าคุณผิดตามที่เขากล่าวหา แต่เป็นเรื่องของมารยาททางการเมืองเท่านั้น

   ผมไม่เลือกทางเลือกลาออก เพราะพันธมิตรยังขาดความชัดเจน ว่าหลังจากนายกฯ ลาออกแล้ว จะทำอย่างไรต่อไป ในการเลือกตั้งนั้น พรรคการเมืองยังแถลงนโยบายเพื่อเป็นข้อมูลให้ประชาชนตัดสินใจ แต่พันธมิตรไม่ให้ข้อมูลอะไรที่ชัดเจนเลย นอกจากเรื่องการเมืองใหม่ที่ยังคลุมเครือ จึงไม่อาจเชื่อถืออะไรได้ ว่าคุณกำลังพาสังคมไปทางไหน นอกจากนี้ ถ้านายกฯ ลาออก และพันธมิตรไม่ยอมรับนายกฯ จากพลังประชาชน (ที่กำลังจะถูกยุบ) ก็คือจะกดดันให้ทุกพรรคโดดเดี่ยวพลังประชาชนให้เป็นฝ่ายค้าน ซึ่งเท่ากับเป็นการตั้งรัฐบาลโดยใช้กำลัง ซึ่งแน่นอนว่าต้องมีแรงต้าน แล้วถ้าฝ่ายสนับสนุน พปช. ประท้วงต่อ เรื่องก็คงไม่จบง่าย ๆ

   ดังนั้น ในกรณีนี้ผมจึงยอมรับได้กับการยุบสภาเลือกตั้งใหม่ เป็นการถามประชาชนอีกรอบหนึ่ง ว่ายังคงสนับสนุนขั้วรัฐบาลเดิมอยู่หรือเปล่า การยุบสภาครั้งนี้ต่างจากการยุบสภาหนีอภิปรายและคดีความในสมัยคุณทักษิณ เนื่องจากครั้งนี้รัฐบาลไม่ได้มีข้อกล่าวหาชัดเจนเหมือนสมัยนั้น ที่ทำให้ถูกมองว่าจะใช้มติประชาชนฟอกตัวเองได้ แต่เป็นเพราะเกิดปัญหาที่รัฐบาลและสภาไม่สามารถแก้ไขได้

3. พันธมิตรถอนตัวจากทำเนียบรัฐบาล การยุบสภาเพื่อล้างไพ่ ควรจะเป็นโอกาสที่สังคมจะได้อภิปรายโดยไม่มีแรงกดดันจากวิกฤตการณ์ เมื่อมีทางเลือกที่รัฐบาลนี้จะพ้นสภาพแน่ ๆ แล้ว พันธมิตรก็ควรจะถอนตัวจากทำเนียบฯ แล้วออกมาอภิปรายกันดี ๆ กับคนในสังคม อย่าสร้างความเสียหายให้กับประเทศมากไปกว่านี้อีกเลย

ปล. อ่านแล้วใครอย่ามาบังคับให้ผมเลือกข้าง ผมมีแนวคิดในใจที่ได้เคยเสนอไปในโอกาสต่าง ๆ แล้ว แต่ผมไม่ผูกติดกับการรณรงค์ของฝ่ายใด เพราะในที่สุดแล้ว ผมก็ไม่ได้คิดตรงกับใครไปเสียทั้งหมด ผมไม่เอาอุดมการณ์ของตัวเองไปเดิมพันเข้าข้างใคร โดยเฉพาะกับกลุ่มที่ผมไม่รู้ว่าคิดตรงกับผมจริงหรือเปล่า

Toward 90% + Help

เมื่อช่วงโอลิมปิก blog เรื่อง Translation Olympic ไป ตอนนั้น อันดับแปล GNOME 2.24 ของไทยอยู่ที่อันดับ 33 แต่ช่วงโอลิมปิกก็แปลด้วยอารมณ์ร่วมกับกีฬา เลยไต่อันดับขึ้นมาเรื่อย ๆ โดยตอนพิธีปิดนั้น ภาษาไทยขึ้นมาอยู่อันดับ 29 ต่อท้ายภาษากรีก ต้นกำเนิดโอลิมปิกพอดี ต่อจากนั้นก็ติดลม ไต่ต่อขึ้นมา ตอนนี้อยู่อันดับ 22 แล้ว เข้ามาอยู่ในกลุ่มเดียวกับภาษายุโรปละ น่าจะเป็นอันดับที่ดีที่สุดเท่าที่เคยแปลมา ขอแสดงความยินดีกับผู้มีส่วนร่วมแปลทั้งหมดที่ผ่านมาด้วยครับ

แต่อันดับคงอยู่อย่างนี้ไม่นาน เพราะตอนนี้เริ่ม string freeze แล้ว ทีมแปลอื่น ๆ คงเริ่มทำงานเต็มที่ เอาง่าย ๆ ว่าภาษายุโรปที่ไล่เลี่ยกับเราอยู่ตอนนี้ แค่แก้ fuzzy ให้หมดก็แซงเราสบาย ๆ แล้ว

ตั้งเป้าแข่งกับตัวเองดีกว่าน่ะ.. ตอนนี้คิดว่า GNOME 2.24 สามารถเป็นรุ่นแรกที่อัตราการแปลภาษาไทยแตะหลัก 90% ได้ไม่ยาก ตอนนี้ก็ใกล้เต็มทีแล้ว คืออยู่ที่ 89% ต้องการอีกเพียง 141 ข้อความ ก็จะถึง 90%

แต่ระวังว่าไม่ใช่เอาแค่ปริมาณอย่างเดียวนะครับ คุณภาพก็สำคัญ ใครเจอคำแปลที่ไม่เหมาะสมก็กรุณารายงานได้ที่ mailing list ครับ

พร้อมกันนี้ ก็ได้ ประกาศเริ่มแปล help ของ GNOME ด้วย ก็เป็นอีกสถิติหนึ่งใน GNOME 2.24 นี้ ที่จะเริ่มมี help ภาษาไทยเป็นครั้งแรก!

สำหรับ help ผมเคยลองแปลบ้างแล้วในรุ่นก่อน ๆ รวมทั้งมีนักแปลส่งคำแปลมาแล้วด้วย แต่ปัญหาคือ yelp ซึ่งเป็นโปรแกรมแสดง help ของ GNOME นั้น ยังมีปัญหากับการแสดงภาษาไทยอยู่ โดยปัญหาหลักคือเรื่อง justified paragraph ซึ่ง Gecko และ Pango ในตอนนั้นยังไม่รองรับกรณีที่มี combining character โดยถ้ามี ตัวหนังสือจะซ้อนเหลื่อมกัน ใครใช้ Firefox®/Iceweasel 2.x ที่ enable Pango คงพอจำได้ แล้วก็อีกปัญหาหนึ่งคือเรื่องการตัดคำ

แต่ตอนนี้ไม่ใช่แล้ว Gecko 1.9 ที่มากับ Firefox®/Iceweasel 3 ไม่มีปัญหากับภาษาไทยอีกต่อไป เท่ากับว่า yelp ซึ่งใช้ xulrunner เป็น backend ก็พร้อมสำหรับการแสดง help ภาษาไทยแล้วด้วยเหมือนกัน

ฉะนั้น ใครสนใจแปล help ของ GNOME หรือช่วยจับ screenshot ภาษาไทยประกอบ help ก็ขอเชิญนะครับ ผมพร้อมแล้วที่จะรับและ commit เข้า SVN