FOSS and Governments

วันนี้นั่งตรวจทาน Pango patch สำหรับภาษาลาวอีกรอบ นั่งปรับโค้ดอีกนิด พร้อมเพิ่ม comment แล้วทำ patch ใหม่ไปแทน patch แรกใน GNOME Bug #156781

พักนี้ชักมีข่าวเกี่ยวกับท่าทีของรัฐบาลต่างๆ กับ FOSS ถี่ขึ้น อย่างล่าสุด Linux Journal ก็มี รายงานข่าวจากอังกฤษ เกี่ยวกับการผลักดันใช้ลินุกซ์ในหน่วยงานภาครัฐ โดยสรุปออกมาเป็นหลักการทั่วไป ว่า UK จะไม่ล็อกสเปค เพื่อให้โอกาส OSS เท่าๆ กับ proprietary, จะพิจารณาความเข้ากันได้กับมาตรฐานเปิด, จะหลีกเลี่ยงการถูกผูกมัดกับผลิตภัณฑ์และบริการ proprietary, จะแสวงหาสิทธิอันเต็มเปี่ยมที่จะดัดแปลงซอฟต์แวร์ตามความต้องการ, และจะสำรวจความเป็นไปได้ที่จะใช้ OSS เป็นหลักในงานวิจัยและพัฒนาที่สนับสนุนโดยรัฐ

แต่ก็ได้พูดย้อนไปถึงเรื่องที่เกิดกับรัฐบาลอื่นๆ ทั่วโลก โดยมีเม็กซิโกเป็นตัวอย่าง (เก่า) ที่อื้อฉาวที่สุด เมื่อภาครัฐที่เคยประกาศสนับสนุน FOSS เต็มที่ ได้ยกเลิกแผนกลางคัน ทันทีที่ประธานาธิบดีคนใหม่ได้รับข้อเสนองบสนับสนุนเรื่อง E-library จากไมโครซอฟท์ ..ดูเหมือนว่า อาวุธเรื่องราคาที่ดูจะทรงประสิทธิภาพที่สุด (เพราะ convince คนที่ไม่ใช่นักพัฒนาได้เร็วที่สุด) ก็ถูกสยบอย่างง่ายดายด้วยการฟาดเงิน

ขณะเดียวกัน ก็มีอีกข่าวจาก LinuxToday เมื่อวันก่อน รายงาน ท่าทีจริงจัง ของรัฐบาลบราซิล จนกระทั่ง RMS ถึงกับพูด (ตามข่าว) ว่าความจริงจังของรัฐบาลอินเดียกับ free software จะเป็นรองก็แต่บราซิลเท่านั้น

เหตุผลของคณะทำงานของบราซิลนับว่าน่าประทับใจ โดยถัดจากเรื่องเศรษฐกิจ (ตามปกติ) ก็ตามมาด้วยเรื่องความมั่นคงของชาติ การพึ่งตนเองทางเทคโนโลยี เสรีภาพของการแบ่งปัน และสรุปตบท้ายว่า นับว่ารัฐบาลบราซิลตัดสินใจในจังหวะที่เหมาะ เมื่อลินุกซ์มีการพัฒนามาถึงขั้นที่ใช้งานได้ดีระดับหนึ่งแล้ว

อีกข้อเขียนหนึ่ง ที่รายงานโดยเว็บข่าวหลายแห่ง คือข้อเขียนจาก International Herald Tribune เล่าถึงรัฐบาลเอเชียทั้งหลาย ทั้งอินเดีย จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ มาเลเซีย และออสเตรเลีย ต่างก็มองเห็นช่องทางที่ประเทศจะได้รับประโยชน์จาก FOSS และว่าตลาดเกิดใหม่อย่างเอเชียนี่แหละ ที่ FOSS จะโตได้เต็มที่โดยไม่น่าแปลกใจอะไรเลย

อ่านข่าวพวกนี้ แล้วก็มองย้อนกลับมา ว่าเราควรจะเผยแพร่ FOSS กันยังไง? ลองลิสต์ประเด็นที่คิดถึงเป็นเรื่องๆ

• Hype. การ convince ผู้ใช้เดิมจากระบบอื่นไม่ใช่เรื่องง่าย จึงมีการเพิ่มดีกรีของการโฆษณาถึงสรรพคุณของ FOSS แรกๆ อาจเป็นเรื่องจริง แต่นานไปอาจมีการตอกไข่ ทำให้เกิดความคาดหวัง และก็ผิดหวัง ดังนั้น การที่ Red Hat ออกมาพูดเมื่อปีก่อน ว่าลินุกซ์เดสก์ทอปยังไม่พร้อมนั้น ผมจึงไม่รู้สึกเคืองอะไร บางที ลดความคาดหวังของผู้คนลง เพื่อให้อากาศหายใจแก่นักพัฒนาบ้าง ก็เป็นความคิดที่ดีเหมือนกัน ความจริง FOSS desktop มีการพัฒนาอยู่เรื่อยๆ ค่อยเป็นค่อยไป จนบางทีผู้ที่ใช้ประจำก็อาจไม่รู้สึก แต่ลองทิ้งช่วงสักปีสิ จะรู้สึกได้เลย ลองนึกถึงการติดตั้งลินุกซ์ครั้งสุดท้ายที่กว่าจะรัน X ได้ก็หืดขึ้นคอในแทบทุกๆ เครื่องดูสิ มันผ่านมากี่ปีกันเชียว
• Selling. ควรจะเอาไอเดียเรื่องลินุกซ์ไปยัดเยียดให้ผู้คนเหมือนเป็นหมอสอนศาสนาไหม? มันก็คงคล้ายๆ กับ hype น่ะแหละ ไปรบเร้าขู่เข็ญเขามากๆ ก็ทำให้เกิดความคาดหวัง แล้วก็ผิดหวัง ทั้งยังทำให้เกิดกระแสต่อต้านในบางครั้ง เราจะไปคาดหวังให้ทุกๆ คนไร้ทิฏฐิมานะคงไม่ได้ การวางท่าทีว่า "ไม่อยากใช้ก็อย่าใช้ ถ้าอยากใช้จะช่วย" คงจะดีกว่า เหมือนนิทานอีสปเรื่องลมกับพระอาทิตย์ที่แข่งกันทำให้คนถอดเสื้อน่ะแหละ
• Enforce. เรื่องการบังคับใช้ คงเป็นดีกรีที่รุนแรงที่สุดของ Selling และนับว่าได้ล้ำเส้นเขตแดนของสิทธิเสรีภาพเข้าไปแล้ว ยิ่งจะทำให้ประเด็นเรื่อง freedom ใน free software ลบเลือนไปอีก

ทั้งหมดนี้ รัฐบาลก็คงอยู่ในฐานะ "ผู้ซื้อไอเดีย" คนหนึ่งน่ะแหละ เราคงไปบังคับให้ท่านเป็นหัวโจกไม่ได้ แต่ถ้าชุมชน FOSS ยังไม่หยุดทำงาน ยังมีการพัฒนา มีการใช้งานกันอยู่เรื่อยๆ ไม่หยุดหย่อน ก็น่าจะคาดหวังได้ว่า มันจะค่อยๆ แพร่กระจายแล้วโอบล้อมเข้ามาแบบป่าล้อมเมือง ดีกว่าให้มีไฟไหม้ฟางจากตรงกลางเป็นระลอกๆ แล้วก็ถูกกลืนอย่างรวดเร็วเหมือนเม็กซิโก