ความสำคัญของงานแปล

น่าสงสัยอยู่เหมือนกัน เกี่ยวกับเรื่องงานแปลข้อความของคนไทย ว่ามีความจำเป็นในระดับไหน เพราะเท่าที่ติดตามโครงการต่างๆ จะเห็นว่าภาษาอื่นเขาเน้นงานแปลกันมาก แต่สำหรับภาษาไทยเรา ดูเหมือนไม่ใช่เรื่องเร่งด่วน เพราะคนไทยหลายคนยังชอบอ่านข้อความภาษาอังกฤษมากกว่า แม้แต่ผมเองก็เคยเป็นเช่นนั้น เวลาทำงานภาษาไทยก็เลยมุ่งเน้นแต่ infrastructure เรื่องงานแปลไว้ทีหลัง พอมาเจอผู้ใช้ที่ร้องขอให้ปิดข้อความภาษาไทย ในอารมณ์เดียวกับการไม่ได้ดูหนังซาวนด์แทร็ก ก็เลยพอจะเข้าใจ

แต่ทำไมภาษาอื่นๆ เขาให้ความสำคัญกับงานแปลกันมาก? เขาอ่อนภาษาอังกฤษงั้นหรือ? ก็เปล่าเลย คนไทยเสียอีก ที่ประชากรโดยเฉลี่ยดูจะอ่อนภาษาอังกฤษมากเป็นอันดับต้นๆ ของโลก (ข้ออ้างเรื่องการไม่เคยเป็นเมืองขึ้น ก็ดูจะฟังได้บ้าง แต่เหตุผลด้านอื่นในสภาวการณ์ปัจจุบัน น่าจะทำให้คนไทยกระตือรือร้นเรื่องภาษาอังกฤษมากขึ้นเสียมากกว่า หรือถ้าจะอ้างเรื่องการไม่เคยเป็นเมืองขึ้น ก็ยิ่งทำให้น่าจะให้ความสำคัญกับงานแปลมากขึ้นอีก แต่จริงๆ มันไม่ค่อยจะเกิดอย่างหลังสักเท่าไร)

แต่ในระยะหลัง ได้พบผู้คนหลากหลายขึ้น เมื่อก่อนอาจจะเคยพบแต่คนที่ชอบอ่านภาษาอังกฤษในโปรแกรม แต่ก็พบว่า ยังมีอีกหลายกลุ่ม ที่ภาษาอังกฤษเป็นอุปสรรคอย่างมากในการใช้คอมพิวเตอร์ โดยเฉพาะคนรุ่นพ่อรุ่นแม่ในต่างจังหวัด ซึ่งหลักสูตรในสมัยของท่านยังให้ความสำคัญกับภาษาอังกฤษน้อยกว่ารุ่นเรา และอีกกลุ่มหนึ่ง คือเด็กประถมที่ยังรู้ศัพท์ภาษาอังกฤษไม่มาก ศัพท์ยากๆ ในข้อความต่างๆ ทำให้เป็นอุปสรรคต่อการเรียนรู้พอสมควร (แต่ถ้าเป็นเกมละบ่ยั่น ศัพท์ยากแค่ไหนก็รู้เรื่อง)

คนกลุ่มนี้ อาจเป็นเหตุผลในทางปฏิบัติที่จะทำให้งานแปลได้ใช้งานภาคสนามจริง แต่ถึงแม้จะไม่คำนึงถึงคนกลุ่มนี้เลย ผมก็ยังเห็นว่า งานแปลน่าจะมีความสำคัญมากกว่าที่เป็นอยู่ เพราะมันคือการประกาศให้ชาวโลกรู้จักว่า มีโลแคลที่ชื่อ Thai อยู่ในโลกนี้ เวลาที่เขาสนับสนุนนานาชาติในเรื่องอื่นๆ จะได้ไม่ข้ามจาก Swedish ไป Turkish อยู่เรื่อยๆ (ระยะหลังนี้ มีแนวโน้มจะเห็นการข้ามจาก Tamil เป็น Turkish แทน ถ้าเราไม่ทำให้ Thai เป็นที่คุ้นหูคุ้นตาชาวโลกให้มากกว่านี้)

ปัจจุบัน desktop ผมจึงเปิดข้อความภาษาไทยไว้ เพื่อจะได้เปลี่ยนความรู้สึกของตัวเองให้คุ้นเคย รวมทั้งจะได้เพิ่มโอกาสการพบข้อความที่แปลไม่เข้าที และจะได้ report ไปยังผู้แปลได้ โดยหวังว่า อย่างน้อยๆ คุณภาพงานแปลที่ดี ก็มีประโยชน์กับคนกลุ่มที่อ่อนภาษาอังกฤษที่ผมพูดถึง หรือไกลกว่านั้นคือ ชุมชนนักแปลจะได้ไม่เงียบเหงา เมื่อมีคนคอยกระทุ้งอยู่เรื่อยๆ ซึ่งผลงานของพวกเขาก็จะส่งผลไปถึงความคุ้นเคยชื่อโลแคล Thai ของนักพัฒนาต่างๆ ในระดับสากลด้วย

อ้อ.. แต่ว่า เว้นงานแปลเกมไว้ก่อนก็ดีนะครับ มันเป็นแรงกระตุ้นอย่างดีที่จะทำให้เด็กไทยได้พัฒนาภาษาอังกฤษเลยแหละ :-)