The CapsLock Key

ผมชอบตั้งผังแป้นพิมพ์บนลินุกซ์ให้ปุ่ม CapsLock เป็นปุ่ม Ctrl ด้วยเหตุผลว่ามันกดง่ายกว่าใช้ Ctrl ตามปกติ แล้วเท่าที่จำได้ ตอนหัดคอมพิวเตอร์ใหม่ ๆ ก็หัดกด Ctrl ตรงตำแหน่งนั้น จนกระทั่งมันเลื่อนลงไปอยู่ข้างล่างตั้งแต่เมื่อไรไม่รู้ แล้วก็ติดอย่างนั้นมานานพอดู พอได้รู้วิธีตั้งให้อยู่ที่ปุ่ม CapsLock แล้ว ก็กลับมาสู่ความรู้สึกเดิมที่สะดวกกว่า แล้วก้ใช้อย่างนี้มาตลอด

เพื่อเป็นการยืนยัน เลยไปรื้อแป้นพิมพ์เก่าของคอมพิวเตอร์เครื่องแรกในชีวิต เป็น 8086 IBM PC compatible ยี่ห้อ Acer พร้อมระบบภาษาไทยของสหวิริยา สภาพเก่าหน่อยนะครับ เพราะอายุมันก็มากแล้ว

ซูมมาที่ตำแหน่งปุ่ม Ctrl และ Alt เขาวางปุ่มง่าย ๆ อย่างนี้เลย ก่อนที่ต่อมาเขาจะย้าย Ctrl ลงมาเบียด Alt เข้าไป แล้วยังมีปุ่ม Windows แทรกเข้ามาอีกทีหลังด้วย

สมัยที่ใช้ DOS นั้น ปุ่ม Alt ยังไม่ได้ใช้งานมากเหมือนตอนที่เป็น Windows แล้ว เวลาเรียกเมนูก็มักจะใช้ปุ่ม F10 หรือ Esc แล้วแต่โปรแกรม ดังนั้น การวางปุ่ม Alt ไว้ตรงนี้ก็ไม่ได้สร้างปัญหามากนัก แต่ถ้าเป็นสมัย GUI อย่างตอนนี้ ปุ่ม Alt อยู่ตำแหน่งนี้จะกดยากเหมือนกับที่กด Ctrl ในสมัยนี้ กดเยอะ ๆ นิ้วก้อยจะหงิกเอา

ส่วนปุ่ม CapsLock นั้น เขาเอาไปวางไว้มุมล่างขวาครับ

ปุ่ม Esc จะวางไว้ที่แป้นตัวเลข สมัยนั้นปุ่ม Esc ก็ไม่ได้สำคัญอะไรนักเหมือนกัน ไปใช้เทอร์มินัลต่าง ๆ ก็ต้องควานหากันให้ควั่ก จนบางคนตัดรำคาญด้วยกการกด Ctrl-[ แทนซะเลย และในแป้นพิมพ์นี้จะไม่มี Enter ที่แป้นตัวเลข ทั้งคีย์บอร์ดจึงมี Enter แค่ปุ่มเดียวเท่านั้น

ส่วนปุ่มสลับภาษาก่อนยุค Windows จะค่อนข้างหลากหลาย สำหรับสหวิริยา เขากำหนดให้ใช้ปุ่ม Alt สลับภาษา โปรแกรม CU Writer ดูจะใช้ปุ่มอื่น เป็นปุ่ม Esc หรือ F10 ผมก็จำไม่ได้เสียแล้ว (คุ้น ๆ ว่า F10 ใช้เปิดเมนู) ใครจำได้ช่วยเตือนความจำผมที

พอมาสมัย Windows Thai Edition ที่บริษัทคนไทย localize กันเอง ปุ่มสลับภาษาแรก ๆ ก็ดูจะหลากหลายเหมือนกัน แต่ปุ่ม grave (`) ของไมโครวิซอยู่ในตลาดได้นานกว่า เพราะเป็น authorized distributor ของไมโครซอฟท์เอง จนกระทั่งกลายเป็น de facto ในเมืองไทยมาจนทุกวันนี้ แม้ว่า Windows มาตรฐานจะใช้ Alt-Shift เป็นค่าปริยายก็ตาม

กลับมาที่ปุ่ม CapsLock รู้สึกเสียดายตำแหน่งการวางปุ่มจริง ๆ เพราะ CapsLock นั้น ความถี่ในการใช้ต่ำมาก ๆ แต่กลับไปวางไว้ในตำแหน่งที่กดได้สะดวก แทนที่จะให้ตำแหน่งนั้นกับปุ่ม Ctrl ที่ใช้บ่อยกว่า

การที่ให้ CapsLock อยู่ตำแหน่งเหนือปุ่ม Shift ก็คงมาจากพิมพ์ดีด โดยพิมพ์ดีดจะมีปุ่มยกแคร่ แล้วจะมีอีกปุ่มติ่งออกมาเหนือปุ่มยกแคร่ด้านซ้ายในก้านปุ่มเดียวกัน เอาไว้ล็อคแคร่ที่ยกไว้ไม่ให้ตก พอกดซ้ำอีกทีถึงจะปล่อยแคร่ตกลงมา แต่พอเอามาใช้ในคอมพิวเตอร์แล้ว CapsLock มันไม่จำเป็นต้องอยู่ติดกับ Shift ถ้าต้องเลือกตำแหน่งนั้นระหว่าง CapsLock กับ Ctrl ผมว่า Ctrl เหมาะกว่า สำหรับ CapsLock นั้น เท่าที่จำได้ สมัยใช้พิมพ์ดีด ผมใช้แค่ตอนพิมพ์เลขไทย ส่วนเมื่อมาใช้คอมพิวเตอร์แล้ว แทบจะไม่เคยใช้ปุ่มนี้เลย

พอปุ่ม CapsLock แทบไม่มีที่ใช้อย่างนี้ บางคนจึงชอบตั้ง CapsLock ให้ใช้สลับภาษาแทน ซึ่งก็ดูสมเหตุสมผลเหมือนกัน แถมใกล้มือดีด้วย แต่สำหรับผม หลังจากชินกับ Alt-Shift ไปแล้ว ก็คิดว่าความสะดวกของการกด Ctrl ในแบบเดิมมีน้ำหนักมากกว่า