อ่านรามเกียรติ์กัน

นานๆ จะมีตำราบริหารที่อ้างอิงจากวรรณคดีไทยมาให้อ่านเสียที ส่วนมากเท่าที่เห็นก็มักจะเป็นเรื่อง สามก๊ก เป็นหลัก ถ้าพูดถึง รามเกียรติ์ อันเป็นวรรณคดีมหากาพย์ รามายณะ ฉบับไทยแล้ว ก็มักจะเขียนออกมาในรูปของการต่อสู้ระหว่างธรรมะกับอธรรม โดยเน้นให้ผู้ศึกษาได้ยึดแบบอย่างของความมุ่งมั่นที่จะทำในสิ่งที่ถูกต้อง ไม่เห็นแก่เรื่องส่วนตัวเป็นใหญ่ ดังตัวอย่างของพิเภกที่หันไปเข้าร่วมกับฝ่ายพระรามเพื่อความถูกต้อง แม้ฝ่ายที่ทำผิดจะเป็นญาติพี่น้องของตนก็ตาม

แต่ในมุมมองของ รามเกียรติ์: ตำราบริหารฉบับไทย ของ หนอนสุรา แล้ว พิเภกคือจอมทรยศที่ครบเครื่องทั้งศาสตร์หน้าด้าน-ใจดำ โดยมีสุครีพเป็นจอมทรยศอันดับสองของเรื่อง ที่ชักศึกเข้าบ้าน เพื่อปราบพาลีจอมทรราชย์ ถึงกับอัญเชิญพระรามเข้ามาทำรัฐประหาร แล้วยกกองทัพทั้งเมืองเป็นข้าทาสแก่พระราม ทั้งนี้ ทั้งสองมีข้ออ้างเพื่อความชอบธรรมของตนอย่างเดียวกัน คือทศกัณฐ์และพาลีแอบพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์.. เอ้ยไม่ใช่.. คือพระรามเป็นนารายณ์อวตาร ในขณะเดียวกัน หนุมานซึ่งเคยทำราชการกับพาลี ก็คงมีความคับแค้นใจในความพาลของพาลีเช่นกัน จึงได้ลาออกจากราชการไปถือศีลในป่า จนได้พบพระราม แต่วิธีการของหนุมานนั้น แตกต่างจากพิเภกและสุครีพ โดยหนุมานนั้น ไม่ได้หักหลังเจ้านายเก่า แต่จากมาอย่างสงบ การถวายตัวต่อพระรามก็เป็นเหมือนการได้ "งานใหม่" จึงเป็นทางออกที่ไร้ที่ติ

การอ่านเชิงวิเคราะห์เช่นนี้ ทำให้เพิ่มรสชาติการอ่านรามเกียรติ์ขึ้นอีกมาก บทวิเคราะห์อื่นๆ ในหนังสือเล่มนี้ ช่วยกระตุ้นให้เกิดความคิดมุมกลับมากมาย ได้มุมมองทั้งศิลปะการเป็นเจ้านายและลูกน้อง และอาจเป็นจุดเริ่มต้นให้คนไทยหันมาอ่าน รามเกียรติ์ กันมากขึ้น เหมือนที่ตำราบริหารต่างๆ ได้ทำกับ สามก๊ก มาแล้ว

อนึ่ง สิ่งหนึ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับรามเกียรติ์คือ ความแตกต่างจากรามายณะของอินเดียที่กวีไทยได้สอดแทรกความเป็นไทยเข้าไปอย่างกลมกลืน เช่น หนุมานอินเดียจะประพฤติพรหมจรรย์ แต่ของไทยมีเมียถึง 5-6 คน ซึ่งเป็นการแทรกอารมณ์รักๆ ใคร่ๆ ตามแบบวรรณคดีไทยได้อย่างเหมาะสม โดยพระรามก็ยังมีชายาองค์เดียวเหมือนต้นฉบับ หรือจะเป็นการแต่งเพิ่มตรงนั้นตรงนี้เพื่อไม่ให้เนื้อเรื่องขัดกับค่านิยมของไทย ดังที่ท่าน ศ. ศรีสุรางค์ พูลทรัพย์ ได้ วิเคราะห์ เอาไว้

หากมีเวลาไม่พอ แต่อยากอ่านเนื้อเรื่องย่อของรามเกียรติ์ (เหมือนผม) ก็มีให้อ่านในเน็ต พอสมควร ครับ